بررسی پایداری عملکرد لاین‌های امیدبخش گندم نان در اقلیم گرم و مرطوب شمال ایران

  به منظور تعیین پایداری عملکرد دانه در گندم نان، 19 لاین امیدبخش به همراه رقم تجن به عنوان شاهد، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در چهار ایستگاه تحقیقات کشاورزی اقلیم ساحل خزر شامل گنبد، گرگان، ساری و مغان‌ در دو سال زراعی 85-1383 مورد بررسی قرار گرفتند. پس از تعیین یکنواختی اشتباهات آزمایشی بر اساس آزمون بارتلت، تجزیه واریانس مرکب با فرض تصادفی بودن سال‌ها و مکان‌ها و ثابت بودن ژنوتیپ‌ها انجام شد. ‌اثر متقابل ژنوتیپ‌×‌مکان و اثر متقابل ژنوتیپ‌×‌مکان‌×‌سال ‌در سطح احتمال 1% معنی‌دار بود ولی اثر متقابل ژنوتیپ‌×‌سال معنی‌دار نشد . به منظور مشخص کردن لاین‌های پایدار، تجزیه پایداری با استفاده از روش‌های مختلف انجام شد. در روش ضریب تغییرات محیطی و واریانس پایداری (پارامتر نوع اول) لاین‌های شماره 19، 18، 11، 12 و 5 پایداری عملکرد بیشتری داشتند. بر اساس روش اکووالانس ریک لاین‌های شماره 1، 2، 8، 11 و 9 پایدارترین لاین‌ها بودند . در روش ابرهارت و راسل لاین‌های شماره 2، 1، 19، 8 و 11 پایدارترین لاین‌ها بودند. براساس پارامتر تیپ چهارم (لین و بینز) لاین‌های شماره 12، 14 و 11 به ترتیب دارای کمترین واریانس و ضریب تغییرات درون مکانی بوده و به عنوان لاین‌های پایدار شناخته شدند. علیرغم وجود تفاوت‌هایی در نتایج روش‌های مختلف پایداری، لاین شماره 11 با شجره ALTAR 84/AE.SQUARROSA(219)//SERI با متوسط عملکرد 5230 کیلوگرم در هکتار دارای سازگاری عمومی خوبی بود.